I- GİRİŞ

 

Önceki makalelerimizde açıklamaya başladığımız genel sağlık sigortası uygulamasını bu makalemizde de açıklamaya devam edeceğiz. Bu makalemizde 18 yaş altı çocukların durumları ve genel sağlık sigortalılarının ödemesi gereken prim tutarlarını açıklamaya çalışacağız.

 

II- 18 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLARIN GENEL SAĞLIK SİGORTALILIK DURUMLARI

 

5510 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde belirtilenler ile Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrası gereği zorunlu sigortalı olanlar hariç, 18 yaşını doldurmamış çocuklardan;  

 

a) Genel sağlık sigortalısı olan ana ve babaların 18 yaşını dolduruncaya kadar ayrıca bir işleme gerek olmaksızın, çocukları bakmakla yükümlü olunan kişi olarak,

 

b) Genel sağlık sigortalısı olması gerektiği halde tescili yapılmamış olan ana ve babaların çocukları sağlık hizmeti sunucularına başvurduğu tarih itibariyle ana ve babalar genel sağlık sigortalısı sayılmak suretiyle 18 yaşını dolduruncaya kadar bakmakla yükümlü olunan kişi olarak,

 

c) Bakmakla yükümlü olunan kişi olmaları nedeniyle genel sağlık sigortası kapsamındaki ana ve babaların çocukları 5510 sayılı Kanun’un 60. maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında,

 

d) Ana ve babası tarafından bakmakla yükümlü olunan kişi dahi olsa genel sağlık sigortasına ilişkin primlerinin ödenmemesi halinde 18 yaşını dolduruncaya kadar 61. maddenin ikinci fıkrası kapsamında,

 

e) Ana ve babası olmadığı halde Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu hizmetlerinden faydalanmayan çocuklar, Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (7) numaralı alt bendi kapsamında,

 

f) Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereği sigortalı sayılıp bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden 22.11.2001 tarih ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hariç, 18 yaşını doldurmamış olanlar genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olunan kişi olarak

 

genel sağlık sigortalısı sayılacaklardır.

 

5510 sayılı Kanun’un 45. maddesinin birinci fıkrası kapsamında sayılan kişilerin genel sağlık sigortası hükümleri bakımından hakları devam edecektir.

 

5510 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrası gereği genel sağlık sigortalısı sayılanların çocukları, ana ya da babanın tescil edilmiş olmasına bakılmaksızın ve ayrıca bir işleme gerek olmaksızın 18 yaşın dolduğu tarihe kadar genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak, 18 yaşın tespitinde, nüfus kayıtları ve bu kayıtlarda mahkeme kararına göre yapılan düzeltmeler esas alınacaktır.

 

18 yaşından küçük çocuğun ana ve babası ölmüş veya gaipliğine karar verilmiş ise 18 yaşına kadar Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (7) numaralı alt bendi kapsamında, primi Devlet tarafından ödenmek üzere genel sağlık sigortalısı sayılacaklardır.

 

Ana ve babası olmadığı halde korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden faydalanmayan 18 yaşından küçük çocukların genel sağlık sigortalılığı, varsa kanuni temsilcisi, yoksa yakınları tarafından Kurum’a başvurmaları veya Kurum’ca bu durumun tespiti halinde tescil edileceklerdir.

 

Nüfus kayıt işlemleri yapılıncaya kadar yeni doğan çocuğa ilişkin gerekli işlemler; öncelikle anasının üzerinden, ana ölmüş ise babasının üzerinden, ana ve babası ölmüş ise Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından koruma altına alındığı tarihe kadar, ölen ana üzerinden yapılır. Ancak bu süre 25.04.2006 tarih ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 15. maddesinde belirtilen süreyi geçemeyecektir.

 

III- SİGORTALILAR İÇİN ÖDENMESİ GEREKEN PRİM GÜN SAYILARI

 

5510 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (f) bentleri hariç diğer bentleri gereği genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık hizmet ve diğer haklardan yararlanabilmeleri için sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim gün sayısının olması gerekmektedir.

 

Genel sağlık sigortalısının sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki bir yılın hesabında;

 

‘a) Herhangi bir sebeple silah altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,

 

b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,

 

c) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,

 

ç) Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre’dikkate alınmayacaktır.

 

Bu hususları birkaç örnekle açıklarsak;

 

Örnek-1: 01.03.2008 tarihinde 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılık bildirimi yapılan ve01.04.2008 tarihinde işten ayrılan, 30 gün prim gün sayısı bulunan sigortalı, 10.04.2008 tarihinde askere gitmiş ve 10.07.2009 tarihinde terhis olmuştur. 15.07.2009 tarihinde yeniden Kanun’un dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayan ve hastalığı sebebiyle 28.07.2009 tarihinde sağlık hizmeti sunucusuna başvuran bu sigortalı hastalandığı tarihten önceki 10.04.2008-10.07.2009 devresinde askerde bulunduğu süre bir yılın hesabında dikkate alınmaksızın işten ayrıldığı tarih olan 01.04.2008 tarihinden önceki çalışma gün sayıları ile askerlik dönüşü çalıştığı günlere ilişkin prim ödeme gün sayısı dikkate alınması gerekmektedir

 

Kanun’un geçici 1. maddesinin beşinci fıkrası gereğince 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Kanunlar kapsamında geçen sigortalılık süresi, fiili hizmet süresi ve pirim ödeme gün sayısı genel sağlık sigortasının uygulanmasında gerekli olan sigortalılık süresi ve pirim ödeme gün sayılarında dikkate alınacaktır.

 

Örnek-2: 01.06.2008 tarihinde işe başlayıp, 15.06.2008 tarihinde işten ayrılan ve 506 sayılı Kanun’a göre sigortalının daha önce 14 günlük çalışması dikkate alınarak; 11.12.2008 tarihindeKanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olan kişinin, 30.12.2008 tarihinde 20 gün çalışması ile birlikte 34 günlük prim ödemiş olacağından ve 30 günlük prim ödeme süresini dolduracağından, 31.12.2008 tarihinde hizmetleri bildirilmiş olması şartıyla genel sağlık sigortası hak sahipliği oluşturulacaktır.

 

Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamından çıkanların, genel sağlık sigortalısı olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması şartı aranmaz.

 

5510 sayılı Kanun’a göre genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi iken, sigortalı olarak çalışmaya başlayan kimselerin, ilk 30 günlük sürede 30 gün genel sağlık sigortası primi aranmaksızın sağlık yardımlarından yararlandırılmaları gerekmektedir.

 

 

 

Yazar:Ahmet ARAS*

 

Yaklaşım / Eylül 2010 / Sayı: 213