I- GİRİŞ

 

5510 sayılı Sosyal Güvenlik Reform Yasası’nın bütün hükümleriyle birlikte yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008’den önce çeyiz parasını Bağ-Kurlular hiç alamazken, SSK ve Emekli Sandığı’ndaki çeyiz parası uygulamaları da birbirinden farklıydı.

 

5510 sayılı Kanun’da ‘Evlenme Ödeneği’ olarak adlandırılan, halk arasında ise çeyiz parası olarak bilinen bu sosyal güvenlik yardımını alma şartları, 1 Ekim 2008’den itibaren 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesindeki hükümlere göre yürütülmeye başlanmıştır.

 

Bu çalışmamızda, okuyucuya çeyiz parasıyla ilgili yalnızca kanun metninde yazılı hükümleri vermek ve ardından açıklamasını yapmanın yanında, uygulamada çeyiz parasıyla ilgili yaşanan tereddütleri, bu konuda en çok merak edilen hususları ve gelen soruları nazara alarak pratiğe yönelik ayrıntılı açıklamalarda bulunmaya çalışacağız.

   

II- 1 EKİM 2008’DEN ÖNCE ÇEYİZ PARASI ALMA ŞARTLARI

 

A- EMEKLİ SANDIĞI’NDA ÇEYİZ PARASI ALMA ŞARTLARI

 

5510 sayılı Yasa’nın bütün hükümleriyle birlikte yürürlüğe girdiği tarihi olan 1 Ekim 2008’den önce, T.C. Emekli Sandığı kapsamında olan kişilere çeyiz parası (evlenme ikramiyesi) 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesindeki hükümlere göre verilmekteydi.

 

5434 sayılı Kanun’un 90. maddesinin metni; ‘Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının oniki aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir. Bunlardan evlenme tarihinden itibaren oniki aydan önce boşananlarla evliliğin butlanına veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde, ödenmiş bulunan evlilik ikramiyesinin oniki aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmez.’ şeklindeydi.

 

Kanun metnindeki bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, 1 Ekim 2008’den önce 5434 sayılı Emekli Sandığı kanunu kapsamındaki kişilerden çeyiz parasını; dul ve yetim aylığı alıyor olup ta evlenmeleri nedeniyle bu aylıkları kesilmek zorunda bulunan eş, kız çocuk ve ana bir defaya mahsus olmak üzere alabilmekteydi. Çeyiz parasını alma bakımından eşin erkek veya kadın olması arasında herhangi bir farklılık yoktu. Emekli Sandığı’ndaki çeyiz parası, evlenmesi nedeniyle aylığı kesilen eş, çocuk ve ananın aldığı aylığın 12 katı tutarında idi. Evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) alan kişiler 12 aydan önce boşandıkları takdirde 12 ay geçmeden dul ve yetim aylıkları bağlanmamaktaydı.

 

B- SSK VE BAĞ-KUR’DA ÇEYİZ PARASI ALMA ŞARTLARI

 

1 Ekim 2008’den önce SSK’lılar çeyiz parasını (evlenme yardımı) 506 sayılı Kanun’un ek 12. maddesindeki hükümlere göre almaktaydılar. 506 sayılı Kanun’un çeyiz parasıyla ilgili hükümlerini düzenleyen ek 12. maddesi; ‘Sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı olarak verilir. İki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için tekrar aylık veya gelir ödenmez.’ şeklindeydi.

 

Kanun metnindeki hükümlerden de görüleceği üzere, SSK’dan çeyiz parasını yalnızca SSK’lı müteveffa ana veya babası üzerinden gelir ya da yetim aylığı alırken, evlenmeleri nedeniyle gelir ve aylıkları kesilmek zorunda olan kız çocukları alabilmekteydi. SSK’daki çeyiz parası tutarı, gelir/yetim aylığı alan kız çocuğunun aylık miktarının 24 katı olup, çeyiz parasını alıp ta 24 aydan önce evliliği son bulan kız çocuklarına 24 aylık süre dolmadan yeniden gelir veya aylık bağlanmamaktaydı.

 

1 Ekim 2008’den önce Bağ-Kurlulara ise, çeyiz parası adı altında herhangi bir sosyal güvenlik yardımı yapılmamaktaydı.

   

III- 1 EKİM 2008’DEN SONRA ÇEYİZ PARASI ALMA ŞARTLARI ve ÖNEMLİ DETAYLAR:

 

5510 sayılı Kanun’un 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe girmesiyle birlikte, çeyiz parası (evlenme ödeneği) almanın şartları, anılan Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre yeniden belirlenmeye başlandı. 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinin çeyiz parasıyla ilgili hükümleri aşağıdaki şekildedir.

 

 

 

‘Madde 37: Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60. maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. Evlenme ödeneği verilmesi halinde, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri evlenme ödeneği verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren 34 üncü maddeye göre yeniden belirlenir.’

 

Kanun metni hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, evlenmeleri nedeniyle gelir ve aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde, almakta oldukları gelir ve aylıklarının iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere çeyiz parası olarak peşin ödenmektedir. Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının gelir ve aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulmakta, gelir ve aylıkların durdurulduğu tarihten iki sene sonra da kesilmektedir. Diğer hak sahiplerinin gelir ve aylıkları, gelir ve aylığın kesildiği tarihten itibaren yükseltilmektedir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin gelir ve aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık süre geçmeden tekrar gelir ve aylık bağlanmamaktadır.

 

5510 sayılı Kanun’un çeyiz parasıyla ilgili hükümleri 1 Ekim 2008’den itibaren uygulanmaya başlanmakla birlikte, anılan kanunun 37. maddesindeki çeyiz parasıyla ilgili hükümlere ülkemizdeki sosyal güvenlik kapsamında olan herkes tabi değildir.

 

Çünkü, 5510 sayılı Kanun’un geçici 4. maddesinde; ‘Bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanun’a göre; aylık, tazminat, harp malûllüğü zammı, diğer ödemeler ve yardımlar ile 08.02.2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanun’un 1. maddesine göre ek ödeme verilmekte olanlara, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun’da kendileri için belirtilmiş olan şartları haiz oldukları müddetçe bunların ödenmesine devam olunur. Ancak 5 ila 10 arasında fiili hizmet süresi olan iştirakçilerden dolayı dul ve yetim aylığı almakta olanların, aylık ve diğer ödemeleri bu Kanun’un 32., 34. ve 37. maddelerine göre devam edilir.’ hükümleri bulunmaktadır. Bu hükümlerden dolayı çeyiz parasını sosyal güvenlik şemsiyesi altında olanların tamamı 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesindeki hükümlere göre alamamakta ve bazıları 5434 sayılı Emekli Sandığı kanunu hükümlerine göre almaktadırlar.

 

Şimdi 5510 sayılı Kanun’un geçici 4. maddesindeki hükümleri de göz önünde bulundurarak, çeyiz parasını kimlerin hangi kanun kapsamında alacağını maddeler halinde açıklamaya çalışalım.

 

a) 1 Ekim 2008 tarihinden önce SSK kapsamında gelir ya da yetim aylığı alan ve 1 Ekim 2008’den sonra evlenmesi nedeniyle geliri ya da yetim aylığı kesilecek olan kız çocukları, çeyiz parasını 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre alacaklardır.

 

b) 1 Ekim 2008 tarihinden sonra 4/a sigortalılığı (hizmet akdi ile çalışanların sigortalılığı) kapsamına ilk olarak giren müteveffa bir kişi üzerinden gelir veya yetim aylığı alan kız çocuklarının da evlenmeleri nedeniyle aylık veya gelirleri kesiliyorsa, bunlar da çeyiz parasını 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre alacaklardır.

 

c) İster 1 Ekim 2008’den önce Bağ-Kur kapsamındaki müteveffa bir kişiden yetim aylığı almaya başlayan ve söz konusu bu yetim aylığını 1 Ekim 2008’den sonra da almaya devam eden kız çocukları, isterse 1 Ekim 2008’den sonra 4/b sigortalılığı (kendi nam ve hesabına çalışanların sigortalılığı) kapsamına ilk defa giren müteveffa bir kişiden yetim aylığı ile gelir alırken evlenmeleri nedeniyle aylık veya gelirleri kesilen kız çocukları, 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre çeyiz parası alacaklardır.

 

d) 1 Ekim 2008 tarihinden sonra 4/c sigortalılığı (kamu idarelerinde çalışanların sigortalılığı) kapsamına ilk olarak giren müteveffa bir kişi üzerinden aylık alan kız çocuklarının da evlenmeleri nedeniyle aylık veya gelirleri kesiliyorsa, bunlar da çeyiz parasını 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre alacaklardır.

 

e) Bilindiği üzere, 5434 sayılı Kanun’un 66/b maddesine göre, vefat eden memurların hak sahiplerine dul ve yetim aylığı bağlanabilmesi için ölen memurun an az 10 yıl memurluk yapması koşulu aranılmaktaydı. En az 10 yıllık hizmet süresi olup ta vefat eden memur üzerinden dul ve yetim aylığı alırken 1 Ekim 2008’den sonra evlenmeleri nedeniyle bu aylıkları kesilen eş (eşin kadın erkek olması fark etmez), kız çocuk ve anaya 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesine göre bir defaya mahsus 12 aylık tutarında evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) verilmektedir. Yani, 1 Ekim 2008’den önce ölen ve hizmet süresi en az 10 yıl olan bir devlet memuru üzerinden 1 Ekim 2008 öncesinden beri dul ve yetim aylığı alan kişilerin 1 Ekim 2008’den sonra yapacakları evlilik nedeniyle aylıkları kesilirse, bu durumda olanlar çeyiz parasını 5510 sayılı Kanun’a göre değil, 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesi hükümlerine göre alacaklardır.

 

Ancak, en az 10 yıllık hizmet süresi olan bir devlet memuru 1 Ekim 2008’den sonra vefat ederse, bu kişi üzerinden hak sahiplerine ölüm aylığı, 5510 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinin ikinci fıkrasındaki hüküm gereği, 5434 sayılı Kanun’a göre değil, 5510 sayılı Kanun’un 32. maddesi hükümlerine göre bağlanacaktır. Buna göre de, bahse konu müteveffa memur kişi üzerinden çeyiz parasını yalnızca yetim aylığı alan ve söz konusu bu aylığı evlenmeleri nedeniyle kesilmek zorunda olan kız çocuğu aylığının 24 katı tutarında alacak, bu durumdaki müteveffa memurun eş ve anası evlenmeleri nedeniyle aylıkları kesilecek dahi olsa çeyiz parası alamayacaklardır.

 

f) 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun ek 13. maddesine göre, ölen memurların eğer en az 10 yıllık hizmetleri olmayıp, yalnız en az beş yıl ve on yıl arasında bir hizmetleri varsa, bu durumda olan memurların çocuklarına öğrenimleri devam ettiği müddetçe yetim aylığı bağlanırken, dul eşlerine malul ve muhtaç olması halinde dul aylığı bağlanmaktaydı. Yani ölen ve öldüğü tarihte beş yıllık hizmeti olan memurun geride dul kalan eşi eğer, malul ve muhtaç ise ancak ölüm aylığı bağlanmaktaydı. Malul ve muhtaç olmayan dul eşlere ise ölüm aylığı verilmemekteydi.

 

İşte, 10 yıl ve daha fazla hizmet olmayıp, 10 yıldan az ve en az beş yıl hizmet süresi olup ta 1 Ekim 2008’den önce vefat eden memurlar üzerinden 1 Ekim 2008’den önce dul ve yetim aylığı almaya başlayan eş, kız çocuğu ve anaların 1 Ekim 2008’den sonra evlenmeleri nedeniyle gelir ve aylıkları kesiliyorsa, bunlara 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesine göre bir defaya mahsus 12 aylık tutarında evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) verilmekte ve 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesindeki çeyiz parasına ilişkin hükümleri uygulanmamaktadır.

 

Ancak, 1 Ekim 2008’den önce vefat eden ve 10 yıl ve daha fazla hizmet olmayıp ta en az beş yıl hizmet süresi olan bir memurun hak sahiplerine 1 Ekim 2008’den sonra dul ve yetim aylığı bağlanmışsa ve söz konusu bu aylık kişilerin evlenmeleri nedeniyle kesilecekse, aylığı alan kişilerden yalnızca çeyiz parasını 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi hükümlerine göre evlenmesi nedeniyle aylığı kesilen kız çocuğu alır.[1]

 

Buraya kadar yaptığımız açıklamalarımızdan sonra, şimdi 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesindeki çeyiz parası hükümleriyle 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesindeki evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) hükümleri arasındaki farklılıkları açıklayalım.

 

1- 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre çeyiz parasını dul ve yetim aylığı alırken evlenmeleri nedeniyle aylığı kesilen erkek veya kadın eş, ana ve kız çocuğu alırken, 5510 sayılı Kanun’un kapsamında çeyiz parasını yalnızca yetim aylığı alırken evlenmeleri nedeniyle aylığı kesilmek zorunda kalan kız çocukları alabilmektedir.

 

2- 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre çeyiz parasını alıp ta aylıktan çıkanlar olduğunda, aylık almaya devam edenlerin aylıkları 12 aylık sürenin geçmesi beklenilmeden hemen arttırılırken, 5510 sayılı Kanun’a göre çeyiz parası alıpta aylıktan çıkan kız çocuğunun aylık kapsamına kalan ana, baba ve kardeşlerinin aylıklarının yükseltilmesi için 24 aylık sürenin geçmesi beklenmektedir.

 

3- 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre çeyiz parası alanların sağlık yardımları takip eden aybaşından itibaren kesilirken, 5510 sayılı Kanun’a göre çeyiz parası alan kız çocukları 24 ay boyunca genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanmaktadırlar.

   

IV- ÇEYİZ PARASIYLA İLGİLİ UYGULAMAYA DÖNÜK SORU VE CEVAPLARI

 

Üstteki bölümlerde çeyiz parasıyla ilgili bilinmesi gerekli genel bilgilerden ve konuların açıklamasını yaptık. Bu bölümde ise, çeyiz parasıyla ilgili uygulamada en çok karşılaşılan sorular ve bunların cevaplarını maddeler halinde izah etmeye çalışacağız.

 

SORU – 1: Çeyiz parası almak için nereye ve hangi belgelerle müracaat etmek gerekir ve çeyiz parası elden mi bankadan mı alınır?

 

CEVAP – 1: Çeyiz parasını alacak kız çocukları eğer 4/a (hizmet akdi ile çalışanların sigortalılığı) ve 4/b (kendi nam ve hesabına çalışanların sigortalılığı) sigortalılığı kapsamında iseler ya da 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa memurluğa başlayanların kız çocukları iseler, bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine başvuru yapmaları gerekir.

 

Çeyiz parasını 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı kapsamında alacak olanlar ise, ‘Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı Milli Müdafaa Cad. No: 24 06643 Bakanlıklar/Ankara’ adresine müracaatta bulunmaları gerekir.

 

Çeyiz parası almak için yukarıda belirttiğimiz yerlere bir dilekçe ile birlikte müracaat edilmesi gerekir. Dilekçe ekinde evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse evlenme cüzdanının bir örneğinin de SGK’ya verilmesi gerekir. Nüfus kütüğüne işlenen evlilik işlemleri için ise, evlenme cüzdanının verilmesine gerek yoktur.

 

Çeyiz parasının elden alınması imkanı yoktur. Müracaat eden kişilerin ya kendileri tarafından açtırılan banka hesap numaralarına ya da SGK tarafından ikametlerine en yakın yerde açılacak banka hesap numaralarına yatırılmaktadır.

 

SORU – 2: Çeyiz parası alınmasında herhangi bir süre ve zamanaşımı şartı var mıdır?

 

CEVAP – 2: Çeyiz parası almak için başvuru mutlaka nikahın resmi kayıtlara intikal ettiği tarihten sonra olmak zorundadır. Nikahtan sonra olmak üzere her zaman için çeyiz parası almak üzere başvuruda bulunulabilir. 5510 sayıl Kanun’un 97. maddesindeki; ‘…Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer…’ hükmünün gereği olarak, çeyiz parası beş yıl içinde istenmediği takdirde bu hak ortadan kalkmaktadır.

 

SORU – 3: Çeyiz parası almak için ne zaman müracaatta bulunulmalı ve çeyiz parasının başlangıç tarihi ne zamandır?

 

CEVAP – 3: Çeyiz parası almak için nikah tarihinden sonra başvuru yapılmalıdır. Çünkü çeyiz parası almak için kişinin evlenmiş olduğunun resmi bir belgeyle (nüfus kütüğü veya evlilik cüzdanı vb.) kanıtlanması gerekmektedir. Çeyiz parası, başvuru yapılan tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren alınmaya başlanmaktadır.

 

SORU – 4: Çeyiz parası yalnızca bir evlilik için mi alınabilir?

 

CEVAP – 4: Çeyiz parası bir defaya mahsus olmak üzere yapılan bir sosyal güvenlik ödeneğidir. Çeyiz parasının birden fazla alınması mümkün olmamakla birlikte, ilk evlilikte alınması şartı da yoktur.

 

SORU – 5: Bir işverenin yanında sigortalı çalıştığı için müteveffa babasından yetim aylığı alamayan kız çocuğu işten çıkıp akabinde yetim aylığına bağlanıp ta evlenirse, çeyiz parası alabilir mi?

 

CEVAP – 5: Çeyiz parası almak için önemli olan husus, kız çocuğunun yetim aylığı alıyor olupta söz konusu bu aylığının evlenecek olması dolaysıyla kesilmesi gerektiğidir. Aksi takdirde, her evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmemektedir. Bu nedenden dolayı, işten ayrılıp ta yetim aylığı almaya başlayan ve yetim aylığı alırken evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmektedir. Ancak, yetim aylığına müstahak olduğu halde aylık almadığı bir devrede evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmesi mümkün değildir.

 

SORU – 6: Çeyiz parası alıp aylıktan çıkanların geride kalanlarının aylıkları ne zamandan itibaren güncellenmektedir?

 

CEVAP – 6: Çeyiz parası alan bütün 4/a sigortası kapsamındaki kişiler, 4/b sigortası kapsamındaki kişiler ile 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa memur olan kişiler üzerinden çeyiz parası alan kişiler aylıktan çıktıklarında, aylık kapsamında kalan diğer hak sahiplerinin aylıkları 24 ay geçtikten sonra arttırılır. Örnek olarak, ölen bir SSK’lı kocanın geride aylık alan bir eşi bir de kız çocuğu varsa ve kız çocuğu çeyiz parası alarak aylıktan çıkmışsa annenin aylığı yüzde 25 oranında 24 ay geçtikten sonra arttırılır.

 

Çeyiz parasını 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı kapsamında çeyiz parası alarak aylıktan çıkan alan kişilerin aylık kapsamında kalan ana, baba, eş ve kardeşlerinin dul ve yetim aylıkları ise, 12 aylık sürenin geçmesi beklenilmeden hemen arttırılır.

 

SORU – 7: Çeyiz parası alarak dul veya yetim aylığı kapsamından çıkan bir kişi evlilik tarihinden birkaç ay sonra bir işyerinde çalışmaya başlarsa almış olduğu çeyiz parasını SGK bu kişiden geri ister mi?

 

CEVAP – 7: Yetim aylığı alan kız çocuğunun aylığının evlenme nedeniyle kesilmesi durumlarında çeyiz yardımı verilir. Yani aylığın evlilikten önce herhangi bir nedenle kesilmemesi ve devam etmesi gerekir. Bunun dışında çeyiz yardımını aldıktan sonra isterse bir ay sonra bile sigortalı olarak bir işte çalışsa dahi, verilen çeyiz yardımı geri alınmaz. Çeyiz yardımında evlilikten sonraki değil, evlenmeden önceki çeyiz yardımı almak için gerekli şartların taşınıyor olması önemlidir.

 

SORU – 8: Vefat eden annesi üzerinden yetim aylığı alırken, aylığı evlenmesi nedeniyle kesilen ve SGK’dan iki yıllık maaş tutarında çeyiz parası alan bir kişi iki yıl boyunca annesi üzerinden sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edebilir mi?

 

CEVAP – 8: 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde, çeyiz parası alan kız çocuklarının 24 ay boyunca genel sağlık sigortası kapsamında sigortalı sayılacakları belirtildiği için, çeyiz parası alan kız çocukları da iki yıl boyunca aylık aldıkları kişi üzerinden sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edebilirler. Ancak, çeyiz parasını 12 aylık tutarında alan, yani 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesi kapsamında çeyiz parası alanların evlilik tarihinden itibaren 12 ay daha sağlık yardımlarından yararlanma olanakları yoktur.

 

SORU – 9: 1 Ekim 2008’den önce Bağ-Kur’dan yetim aylığı alan kız çocuğu 1 Ekim 2008’den sonra evlenirse bu kız çocuğuna da çeyiz parası verilebilir mi?

 

CEVAP – 9: SGK’nın 2008/96 sayılı Genelgesi’nde; ‘Bağ-Kur sigortalılarından ölüm tarihi 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden (1 Ekim 2008) önce olanların hak sahibi kız çocuklarının Kanun’un yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde, bunlara da Kanun’un 37. maddesi uyarınca evlenme ödeneği verilecektir.’hükmü gereğince, soruda belirtilen durumdaki Bağ-Kurlunun kız çocuğuna da çeyiz parası verilecektir.

   

V- SONUÇ

 

Bu çalışmamızda çeyiz parasıyla ilgili bilinmesi gerekli önemli hususlardan ve ayrıntılardan bahsetmeye çalıştık. Çeyiz parasıyla ilgili en önemli sorunun, kişilerin 5510 sayılı Kanun’un çeyiz parasıyla ilgili hükümlerine göre mi çeyiz parası alacakları, yoksa 5434 sayılı Kanun hükümlerine mi çeyiz parası alacaklarıyla ilgili alanlarda yaşandığını gördük.

 

5510 sayılı Kanun’un 1 Ekim 2008’den itibaren bütün hükümleriyle birlikte yürürlüğe girmesinden sonra bütün insanlarımız, çeyiz parası konusunda artık bundan böyle herkesin 5510 sayılı kanun hükümlerine tabi olduğu yanılgısındaydı. Ancak, bu makale çalışmamızda da görüleceği üzere, çeyiz parası alma şartları bakımından bazıları 5510 sayılı Kanun hükümlerine, bazıları da 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabidiler.

 

Çeyiz parasının miktarı ve şartları kişilerin 5510 sayılı Kanun kapsamında mı yoksa 5434 sayılı Kanun kapsamında mı çeyiz parası aldıklarına göre değiştiği için bu yazımızda özellikle bu konuyu açıklığa kavuşturma çalıştık. Çünkü, her iki kanundaki çeyiz parası miktarları, çeyiz parası alanların sağlık yardımlarının evlendikten sonra da devam edip etmeyeceği gibi bir çok konuda çok önemli farklılıklar ve temel sosyal güvenlik hakları bulunmaktadır. Ayrıca, bu yazımızda uygulamaya yönelik soru cevap şeklinde açıklamalarda da bulunarak verdiğimiz teorik bilgileri pratiğe dökmeye çalıştık.

 

 

   

Yazar:DerdaAKCAN*

 

E- Yaklaşım / Ekim 2009 / Sayı: 202