T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)

Sayı: B.07.1.GİB.4.06.18.02-32-7941-689

Konu: Sigortalı olarak çalıştırılan eş ve çocuk için yapılan ödemelerin ve perakende satış fişi ile belgelendirilen kırtasiye ve yemek giderlerinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hk

İlgide kayıtlı dilekçenizde; serbest meslek erbabı olarak … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi numaralı mükellefi olduğunuz belirtilerek, yanınızda çalışmakta olan eşiniz ve çocuğunuz için yaptığınız ödemelerin ve perakende satış fişi ile  belgelendirilen kırtasiye ve yemek giderlerinin serbest meslek kazancınızın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ‘Serbest Meslek Kazancının Tarifi’ başlıklı 65 inci maddesinde;’Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır…’ hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun ‘Serbest Meslek Kazancının Tespiti’ başlıklı 67 nci maddesinin birinci fıkrasında; ‘Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.’ hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Kanunun ‘Mesleki Giderler’ başlıklı 68 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde; mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderlerin, (2) numaralı bendinde de; hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27 nci maddede yazılı (iş için verilen ve işten ayrıldığında geri alınacak) giyim giderlerinin, serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirileceği, son fıkrasında ise, her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlarının gider olarak indirilemeyeceği belirtilmiştir.

Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun ‘Ücretin Tarifi’ başlıklı 61 inci maddesinin birinci fıkrasında; ‘Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.’ hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 94 üncü maddesi gereğince, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan serbest meslek erbabı tarafından hizmet erbabına ödenen ücretlerden 103 ve 104 üncü maddelere göre gelir vergisi tevkifatı yapılması; yapılan tevkifatın 97 nci maddeye göre, ücret bordrosunda veya bordro yerine geçen diğer kayıtlarda gösterilmesi ve 98 inci madde uyarınca da, bir ay içinde yapılan ücret ödemelerinden tevkif edilen vergilerin ertesi ayın yirmiüçüncü günü akşamına kadar, ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

Öte yandan; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 88 inci maddesinde; Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarlarının, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümlere göre; serbest meslek erbabının eş ve çocuklarına hizmet akdine dayalı olarak yapılan ve Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri uyarınca vergilendirilen ücret ödemelerinin, mesleki kazancın tespitinde gider olarak indirilebilmesi mümkündür. Ancak söz konusu ücret ödemelerinin serbest meslek erbabı tarafından icra edilen mesleki faaliyetin idame ettirilmesi kapsamında yürütülen faaliyetlere ilişkin olması gerektiği tabiidir. Mesleki faaliyetin icra edilmesi ile ilgisi olmayan veya gerçek bir hizmet akdine dayanmayan ücret ödemelerinin gider olarak dikkate alınması mümkün değildir. Sosyal güvenlik primleri işveren payının ise, fiilen ödendiği tarihte gider yazılması mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, serbest meslek erbabı yanında çalışan hizmetli ve işçilere işyeri veya işyerimüştemilatında sağlanan yemek verme hizmetine ilişkin giderlerin serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi mümkündür.

Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232’nci maddesinde; ‘Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (1.1.2010 tarihinden geçerli olmak üzere) 680 TL’yi geçmesi veya bedeli 680 TL’den az olsa dahi istemleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.’ denilmiş, 233’üncü maddesinde ise; Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerinin yine aynı maddede sayılan vesikalardan biri ile tevsik olunacağı hükme bağlanmıştır.

Konuyla ilgili yayımlanan 206 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin hadde ulaşmayan mal ve hizmet alımları için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.

Buna göre, bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan ve işyerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldığınız mal ve hizmetler için düzenlenecek perakende satış fişleri veya ödeme kaydedici cihaz fişlerinin mesleki kazancınızın tespitinde gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.