SMİYB düzenleme raporu varken koddan çıkış

Vergi inceleme raporuna dayanarak SMİYB düzenlediği tespit edilen mükellefleri, bunların ortakları ve kanuni temsilcileri ile bunların kurdukları veya ortak oldukları şirketler kod: 1’e alınıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından listeye alınanlar ise kod: 9/1’de görünüyor.

Mükellef hakkında SMİYB düzenleme raporu varsa kod listesinden hemen çıkabilmek için ödeme yapmak ya da tamamı için teminat göstermek en kestirme çözüm. Ancak bu da tek başına yeterli değil. İlaveten mükellef hakkında bir adet ‘olumlu rapor’ yazılması gerekiyor. Şayet mükellef, ‘dış ticaret sermaye şirketi’ veya ‘sektörel dış ticaret şirketi’ ise, SMİYB’lere dayanarak iadesi alınan KDV’nin tutarı, aynı dönemde iade alınan toplam KDV tutarının yüzde 4’ünü aşmıyorsa; koddan çıkabilmek için ya tarhı öngörülen vergi, ceza ve gecikme faizi ve cezasının tamamının ödenmesi ya da tamamı için teminat gösterilmesi  gerekiyor. Bunlar için olumlu rapor şartı yok.

Mükellefin yargı yoluna gitmesi halinde nihai yargı kararı, yani yargılamanın sonuçlanması koşulu aranıyor. (Elbette koda alınmayla sonuçlanan idari işlem aleyhine de dava açılabiliyor.)  Mükellef lehine verilen ara kararlara bakanlık itibar etmiyor. Nihai yargı sonucunda tarh edilen verginin tamamının terkin edilmesi (veya işlemin iptal edilmesi) halinde mükellef kod listesinden çıkarılıyor.

SMİYB kullanma raporu varken koddan çıkış

Hakkında SMİYB kullanma raporu bulunan (kurumlar vergisi) mükellefler kod: 2’ye alınıyor. Düzenleyenlerin ortakları ile kanuni temsilcileri ise kod: 3’e alınıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından listeye alınanlar ise kod: 9/2’de görünüyor. Her iki durumda da koddan çıkmanın en kestirme yolu tarhı öngörülen vergiyi, cezası, gecikme zammı ve faiziyle birlikte ödemek ya da bunların tamamı için teminat göstermek. Konuyu yargıya taşımak ise uzun yol.

Bakanlık nihai yargı kararı ile yapılan tarhiyatın en az yüzde 95’inin terkin edilmesi halinde veya yargılama devam ederken vergi dairesine mükellef hakkında bir adet olumlu rapor intikal etmesi halinde kod listesinden çıkarıyor. Her iki durumda da listeden çıkmak için bağlı olunan vergi dairesinin, KDV Takip Birimi’ne durumu intikal ettirmesi gerekiyor. Süreci hızlandırmak isteyenlere bağlı oldukları vergi dairesine bir dilekçe ile başvurmalarını öneriyoruz.

Bastırdığı belgelerin zayii olduğunu-çalındığını veya kaybolduğunu bildiren mükellefler kod: 4’e alınıyor. Bunların koddan çıkması mümkün değil.

Olumsuz tespitte koddan çıkış

SMİYB kullanan mükellef nezdinde yapılmakta olan inceleme sırasında veya bu mükellefle ticari ilişkide bulunan diğer kişi ve kurumların incelenmesi sırasında veya yetkili makamların yazı ile bildirmeleri üzerine SMİYB düzenlediği vergi dairesinin ıttılaına giren mükellef kod: 5/1’e alınıyor. Bu durumda koddan çıkmanın yolu biraz daha  zor. Çünkü hakkında olumsuz tespit varsa mükellef ya incelemeye sevk ediliyor ya da vergi dairesi tarafından araştırma yapılıyor.

Bu araştırma sonucunda SMİYB düzenlediğine dair bir karine bulunamaması halinde incelemeye sevk işlemi yapılmayabiliyor. Bu durumdaki bir mükellefe ‘proaktif’ davranarak hakkındaki tüm olumsuzlukları giderdiğine ve SMİYB düzenlemediğine dair bağlı olunan vergi dairesini ikna etmesini salık veriyoruz. İkna girişimi sonuç vermişse veya vermemiş fakat mükellef incelemeye sevk edilmişse, koddan çıkmak için incelemenin sonuçlanmasını beklemek gerekiyor. Hakkında olumlu rapor yazılan mükellef kod listesinden çıkarılıyor.

SMİYB düzenleyen mükellef nezdinde yapılmakta olan incelemede ya da bu mükellefin ticari ilişkide bulunduğu diğer kişi veya kurumların incelenmesi sırasında, yahut yetkili makamların yazı ile bildirmesi üzerine SMİYB kullandığının vergi dairesinin ıttılaına girmesi halinde mükellef kod: 5/2’ye alınıyor. Bu durumdaki mükellefler incelemeye sevk edilebiliyor. İnceleme sonucunda rapor olumlu gelirse mükellef koddan çıkarılıyor.

Ancak mükellefin koddan çıkabilmek için başvurabileceği iki yol daha var. Mükellef dilerse kullandığı SMİYB’leri indirim listesinden çıkartıp düzeltme beyannamesi vererek tarh edilen vergi ve cezaları ödeyebilir veya bunların toplam tutarı kadar teminat verebilir. Mükellef dilerse düzeltme beyannamesi vermeme yoluna da gidebilir. Ancak bu durumda kullanılan SMİYB’ lerdeki hesaplanan KDV’nin 4 katı kadar teminat vermek zorunluluğu var. Aksi takdirde koddan çıkmak pek mümkün değil. İzlenecek yol konusundan mükelleflere YMM’lerini dinlemelerini salık veriyoruz.

Adreste bulunamama halinde koddan çıkış

Yapılan yoklama ve araştırmalarda bilinen adreslerinde bulunmayan mükellefler kod: 5/3’e alınıyor. Bu durumdaki mükelleflerin koddan çıkabilmek için bağlı oldukları vergi dairesine dilekçe ile başvurarak adreslerinde yoklama yaptırmalarını ve haklarında başka bir olumsuzluk olmadığını tevsik etmelerini tavsiye ediyoruz. Yoklama sonrasında koddan çıkarılmak için, durumun İVDB ‘KDV Takip Birimi’ne’ bildirilmesi işlemini, vergi dairesine verilecek bir dilekçeyle hızlandırmak mümkün.

Defter belge ibraz etmeme halinde koddan çıkış

Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerden dolayı defter ve belgelerini ibraz etmeyen mükellefler veya birden fazla döneme ilişkin olarak KDV beyannamelerini vermeyen mükellefler kod: 5/4’e alınıyor. Bu durumda koddan çıkabilmek için defter ve belgelerin ibrazı veya KDV beyannamelerinin usulüne uygun olarak doldurarak bağlı olunan vergi dairesine verilmesi gerekiyor.

Belgeleri taklit edilen mükellefler kod:6’ya alınıyor. Kod: 6’da olmak mükellef bakımından bir olumsuz tespit anlamına gelmiyor. Kendi rızası dışında belgeleri taklit edildiği için koda alınanların iadeleri genel esaslara göre yapılıyor. Bu kodun ihdas edilme nedeni bunlardan mal alanlar için karşıt inceleme yapılmasını sağlamak. İVDB, dileyen mükelleflere kod: 6’da bulunma nedenleri ve bunun kendileri için bir olumsuz tespit anlamına gelmediğini yazılı olarak bildirebiliyor.

Mükellefiyetleri 2004/13 seri numaralı ‘Uygulama İç Genelgesi’ne göre re’sen terk ettirilenler kod: 8’e alınıyor ve bu koddan çıkamıyorlar. Ta ki, yeni mükellefiyet tesis ettirmek istediklerinde re’sen terki, normal terke (işi bırakmaya) çevirecek prosedüre uyuncaya kadar. Bu noktada şöyle bir soru akla gelebilir: Kendisi kodda olmadığı halde tedarikçileri veya alt-tedarikçileri kodda olduğu için iade süreci sürüncemeye uğrayanlar ne yapmalı? Bu sorunun cevabını merak edenlere de konuyu YMM’leriyle tartışmalarını salık veriyoruz.