Çalışma hayatının en önemli sorunlarının başında gelen hizmet çakışmaları birçok kişiyi mağdur ediyor.

Bizim de zaman zaman köşemizde yer verdiğimiz hizmet çakışmalarında en çok sorun Bağ-Kur sigortalısı olan bir kişinin aynı dönemde SSK’lı olarak çalışmaya başlaması veya SSK’lı olan bir kişinin aynı dönemde Bağ-Kur sigortalısı olarak çalışmaya başlaması durumunda ortaya çıkıyor.

Halen yürürlükte olan mevzuata göre, sigortalının, 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Memur) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle 4/(c) bendi kapsamında, 4/(c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılmaktadır. Başlatılan sigortalılığın kesintiye uğraması halinde sonra başlayan çalışmaya göre sigortalılık hali başlatılıyor.

Yani, Bağ-Kur sigortalısı olan bir kişinin aynı dönemde SSK’lı olarak çalışmaya başlaması durumunda Bağ-Kur sigortası devam ettiği sürece bir işyerinde işçi olarak çalışsa bile SSK primi kesilmiyor ve sadece ücretinden gelir-damga vergileri kesiliyor. SSK primi kesilmediği içinde özellikle iş kazası olması durumunda sigortalılar sorun yaşıyor.

Aynı şekilde SSK’lı olan bir kişinin aynı dönemde Bağ-Kur kapsamına girecek şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı olması durumunda sigortalısı olarak çalışmaya başlaması durumunda SSK sigortası devam ettiği sürece Bağ-Kur sigortası ödenmiyor.

Yine, aynı madde uyarınca 4/b (Bağ-Kur) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4/a (SSK) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyecekler. Ancak 1.10.2008 öncesi dönemde, SSK sigortalısı olarak şirkete sonradan ortak olanların kendi şirketi bile olsa SSK sigortası devam edecektir. 1.10.2008 sonrasında ise SSK sigortalısı olarak şirkete sonradan ortak olanların kendi şirketi olmasından dolayı Bağ-Kur kapsamına girmeleri söz konusu oluyor. Bu durum nedeniyle Bağ-Kur yerine SSK’dan emekli olmak isteyenler sıkıntı yaşıyor.

Sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödenmiş olması halinde, ödenen primler esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul ediliyor.

Torba kanun değiştiriyor

Uygulamada bu kadar sorun yaşanan bu maddede değişiklik yapılıyor. Torba Kanun’la getirilen düzenleme yasalaşırsa Bağ-Kur sigortalısı olup, aynı dönemde bir başka işyerinde SSK sigortalısı sayılanlar için Bağ-Kur-SSK çakışmalarında önce başlayana bakılmaksızın tüm çakışan günlerde SSK sigortalılığının geçerli olması uygulaması getiriliyor.

5510 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesinin birinci fıkrası değiştiriliyor. Sigortalının 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Memur) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle 4/c (Memur) bendi kapsamında, 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışması halinde ise 4/a (SSK) bendi kapsamında sigortalı sayılacak.

Eğer Torba Kanun’un 33’üncü maddesi bu şekliyle yasalaşırsa çakışan zorunlu sigortalılık dönemleri için son 3,5 yıl SSK primi ödemek işyerlerini başkalarına devretmek zorunda olmayacaklar. İşyerini kapatmaya veya bir başkasına devretmeye gerek kalmadan ortak olmadıkları bir başka işyerinde SSK’lı olabilecekler. Bu da sosyal güvenlikte gerçekten önemli bir sorunu ortadan kaldıracak.

SGK’da gün dökümü kuyruğu olacak

Geçen hafta ki, ‘Yeni ilave istihdam teşvikinde neler var’ başlıklı yazımda yeni teşvik sistemini ele almıştım. Şimdi iş adamı dostlarımız diyor ki, ‘SGK sigortalıların gün bilgilerini görmemizi yasakladı. Bir kişiyi işe alırken son 6 ayda çalıştığını veya çalışmadığını nerden anlayacağız. Bu yasanın bu şekilde uygulanması mümkün değil.’ Gerçekten de bu eleştiriye hak vermemek mümkün değil.

6 yıldır gün dökümü açık şekilde iken bir sorun yaşanmadığını herkes biliyor. Neden kapatıldığını anlamak da mümkün değil. Eğer bu uygulama değişmezse teşvikten kimse faydalanamayacak veya illa faydalanacaklarsa da SGK müdürlüklerinde gün dökümü kuyrukları oluşacak.

Bizden uyarması..

Dünya Gazetesi

Resul KURT / İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
[email protected]