Torba yasa olarak adlandırılan ‘6111 sayılı BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU VE DİĞER BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN’ 13 Şubat 2011 tarihinde TBMM’de kabul edildi.
Söz konusu yasa ile kesinleşmiş kamu alacaklarının ödenmesi konusunda önemli olarak nitelendirilebilecek düzenlemeler yapıldı.
Çalışmamızda söz konusu yasanın yasanın vergi mevzuatı ile ilgili bölümlerinin yalnızca matrah artırımı (kurumlar vergisi, gelir vergisi, ücretlerden kesilen gelir vergisi) ve stok affı ile birlikte kasa ve ortaklar cari hesaplarında kayıtlı olan ancak gerçekte olmayan tutarlar konusu ele alınmaktadır.
I) Matrah Artırımı ve Vergi İncelemesi
Gelir, kurumlar vergisi, KDV, Gelir (Stopaj) ve Kurumlar (Stopaj) vergilerinde yasada hüküm altına alınan oranlarda artırım yapılması halinde ilgili vergi türlerinde vergi incelemesi ve ilave tarhiyat yapılmayacaktır.
a. Gelir ve Kurumlar Vergisi
Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin 2006, 2007,2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olmak üzere belli oran veya tutarlarda bildirimde bulunmaları halinde ilgili yıllar incelenmeyecek.
Aşağıdaki tablolarda yer alan oranlarda matrah artıranlar gelir ve kurumlar vergisi yönünden incelenmeyecek. Bunun için ödenecek vergi oranı ise %20 olarak belirlenmiş durumda.
İlgili yıllarda beyannamesini zamanında veren ve ödemesini de zamanında yapmış olanlar vergiyi indirimli ödeyecekler. Örneğin; vergi mükellefi 2006 yılına ilişkin olarak vergi dairesine verdiği beyannamesini yasal süresinde verdi ve devamında tahakkuk eden vergiyi de yasal süresinde ödedi ise bu durumda matrah artırımı nedeniyle ortaya çıkacak matrah üzeriden %20 yerine %15 vergi ödenecektir.
|
KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIM TABLOSU |
||||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı (%) |
Asgari Artırım Tutarı (TL) |
Ödenecek Vergi Oranı (%) |
Beyannamesini ve Vergisini Aksatmayanlara |
|
2006 |
30 |
19.110 |
20 |
15 |
|
2007 |
25 |
20.650 |
20 |
15 |
|
2008 |
20 |
22.440 |
20 |
15 |
|
2009 |
15 |
24.460 |
20 |
15 |
|
|
|
|
|
|
|
GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIM TABLOSU (BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR ve SERBEST MESLEK ERBABI) |
||||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı (%) |
Asgari Artırım Tutarı (TL) |
Ödenecek Vergi Oranı (%) |
Beyannamesini ve Vergisini Aksatmayanlara |
|
2006 |
30 |
9.550 |
20 |
15 |
|
2007 |
25 |
10.320 |
20 |
15 |
|
2008 |
20 |
11.220 |
20 |
15 |
|
2009 |
15 |
12.230 |
20 |
15 |
|
|
|
|
|
|
|
GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIM TABLOSU (İŞLETME DEFTERİ TUTANLAR) |
||||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı (%) |
Asgari Artırım Tutarı (TL) |
Ödenecek Vergi Oranı (%) |
Beyannamesini ve Vergisini Aksatmayanlara (%) |
|
2006 |
30 |
6.370 |
20 |
15 |
|
2007 |
25 |
6.880 |
20 |
15 |
|
2008 |
20 |
7.480 |
20 |
15 |
|
2009 |
15 |
8.150 |
20 |
15 |
b. Gayrimenkul Sermaye İradı (Kira Gelirleri)
Kira gelirlerini (Gayrimenkul Sermaye İradı) beyan etmemiş olan kişilerin asgari beyanları, gelir vergisi matrah artırım tablosunda (Bilanço esasına göre defter tutanlar) yer alan tutarların 1/5’i şeklinde hesaplanacaktır. Buna göre; kira gelirleri için hiç beyanname vermeyen bir kişi 2006 yılı için 382 TL, 2007 yılı için 413 TL, 2008 yılı için 449 TL ve 2009 yılı için 489 TL ödeyerek vergi incelemesinden kurtulacağı gibi ilave vergi de istenemeyecek.
c. Katma Değer Vergisi
2006-2009 yıllarına ilişkin olarak her bir yıl ayrı ele alınmak koşulu ile yasada yer alan oranlarda KDV artırımı yapılması ve söz konusu vergiyi ödemeyi kabul etmeleri halinde ilgili yıllara ilişkin KDV inceleme ve tarhiyatı yapılmayacağı hüküm altına alınmaktadır.
|
K.D.V. ARTIRIM TABLOSU |
||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı (%) |
Artırıma Esas Alınacak Tutar |
|
2006 |
3 |
İlgili Yılda Hesaplanan K.D.V. |
|
2007 |
2,5 |
|
|
2008 |
2 |
|
|
2009 |
1,5 |
|
d. Ücret Üzerinden Kesilen Gelir Vergisi (Stopaj)
İşyerlerinde çalışan ücretlilere yapılan ödemeler üzerinden kesilmesi ve ödenmesi gereken gelir vergisi tutarlarını beyan etmeyen veya eksik beyan eden mükellefler söz konusu vergi türüne yönelik olarak artırımda bulunmaları ve ödemeyi kabul etmeleri halinde ücret gelir vergisi yönünden incelenmeyecek ve ilave tarhiyat yapılamayacaktır.
|
GELİR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI (HİZMET ERBABINA ÖDENEN ÜCRETLER YÖNÜNDEN) |
|||
|
Yıl |
Matrah Artırım Oranı (%) |
Artırıma Esas Tutar |
Artırıma İlişkin Diğer Açıklamalar |
|
2006 |
5 |
Muhtasar Beyannamede Yer Alan Ücret Ödemelerine İlişkin Tutarların Yıllık Toplamı |
İlgili yılda veya vergilendirme döneminde en az bir beyanname verilmiş olması halinde bir yıla iblağ edilerek, hiç beyanname verilmemiş olması halinde aylık prim hizmet belgeleri üzerinde yer alan bilgiler doğrultusunda, aylık prim hizmet belgesinin olmaması halinde ise en az iki asgari ücret (16 yaşından büyükler için geçerli) esas alınarak hesaplama yapılacaktır). |
|
2007 |
4 |
||
|
2008 |
3 |
||
|
2009 |
2 |
||
II) Stok Affı
Torba yasanın vergi mükelleflerine getirdiği bir başka olanak ta stok beyanı. Bu kapsamda mal, makine, teçhizat ve demirbaşlar yer almakta. Şöyle ki; kayıtlarda yar almayan ancak işletmede var olan emtia, demirbaş, teçhizat, makineler ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede olmayan emtia ile ilgili olarak düzeltme yapılabilecek.
İşletmede mevcut olanlar için KDV yükümlülüğü indirimli olarak yerine getirilecektir (%18 KDV ye tabi olanlar için %10 diğerleri için KDV oranının yarısı dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır).
Kayıtlarda olduğu halde işletmede olmayan mallarla ilgili vergi yükümlülüklerinin tamamının yerine getirilmesi koşulu ile düzeltme yapılabilecektir.
|
TİCARİ MAL (SATIŞA ARZ EDİLEN EMTİA) |
||||
|
Defter Kayıtlarında |
İşletmede |
Vergilemeye Esas Tutar |
Ödenecek KDV (%) (2 No.lu KDV Beyannamesi) |
Ödenen KDV İndirimi (1 No.lu KDV Beyannamesi) |
|
Yok |
Mevcut |
Rayiç Bedel |
%18 KDV oranına tabi mallar için %10 diğerleri için KDV oranının %50’si |
2 No.lu KDV ile ödenen KDV 1 No.lu KDV Beyannamesinde İndirim Konusu Yapılabilir |
|
Mevcut |
Yok |
Maliyet+Kar |
Tüm Vergisel Yükümlülükler Yerine Getirilir (Fatura Düzenlenir). |
—————- |
|
MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR
|
||||
|
Defter Kayıtlarında |
İşletmede |
Vergilemeye Esas Tutar |
Ödenecek KDV (%) (2 No.lu KDV Beyannamesi) |
Ödenen KDV İndirimi |
|
Yok |
Mevcut |
Rayiç Bedel |
%18 KDV oranına tabi mallar için %10 diğerleri için KDV oranının %50’si |
Beyan edilen ve Ödenen KDV İndirim Konusu Yapılamaz |
İşletmede mevcut olduğu halde yasal defter kayıtlarında yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınması sonrasında söz konusu kıymetler üzerinden amortisman ayrılması söz konusu olmayacaktır.
III) Kasa ve Ortaklar Cari Hesabı
31 Aralık 2010 tarihi itibariyle şirketlerden ortakların çektikleri paralar veya belgeleyemedikleri giderler nedeniyle ortaklar cari hesabında biriken veya kasada kayıtlı ancak fiilen olmayan paralarla ilgili düzeltme yapılabilecek (Söz konusu tutarların 31.12.2010 tarihli bilançoda yer alması zorunluluğu vardır). Bunun için %3 oranında vergi ödenmesi yeterli olacak.
Yasa dahilinde yer alan hüküm doğrultusunda ortaklar cari hesabının kalıntısının hesaplanmasında öncelikle aktif (ortaklardan alacaklar) ve pasif (ortaklara borçlar) hesaplar karşılaştırılarak net kalıntı esas alınacaktır. Dolayısıyla ((131+231)-(331+431)) şeklinde bir hesaplamanın yapılması öngörülmektedir. Ortaklar cari hesabıyla bağlantılı olarak bazı tereddütler bulunmakta olup, konu ile ilgili olarak yasanın resmi gazetede yayımlanmasını takiben idare tarafından çıkarılacak tebliğ belirleyici olacaktır.
|
KASA VEYA ORTAKLAR CARİ HESABI
|
||||
|
Türü |
Defter Kayıtlarında |
İşletmede |
Vergilemeye Esas Tutar |
Vergisel Yükümlülük (%) |
|
Kasa Hesabı |
Var |
Yok |
Kayıtlı Tutar |
3 |
|
Ortaklar Cari |
İşletmenin Esas Faaliyetleri Dışındaki İşlemler Nedeniyle Oluşan Tutarlar (Fiktif Değerler Olarak Değerlendirilmektedir) |
(Ortaklara Borçlar – Ortaklardan Alacaklar) |
3 |
|
Sonuç
Torba yasanın mevcut ve/veya muhtemel vergi mükellefleriyle ilgili olan düzenlemeleri kısmi olarak yorumsuz olarak aktarılmaya çalışılmıştır.
Ülkemizde vergi kültürünün sağlıklı bir işlerlik kazanması için vergi ahlakının olgunlaşması önem arz etmektedir. Burada sözü edilen ahlak yalnızca vergi ödeme ahlakı değildir. Olabildiğince önemsediğimiz tahakkuk ahlakı olup, bunun gelişmesinde ve olgunluk kazanmasında muhasebe meslek mensuplarının yerinin yadsınamaz olduğu bir gerçektir.
Gerek ulusal ve gerekse küresel olarak ortaya çıkan finansal krizler nedeniyle vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilmesi aksayabilmektedir. Bu aksamaların giderilmesi amacıyla ödeme kolaylıklarının getirilmesi olumlu karşılanmaktadır.
Ancak; vergi aflarının vergi ahlakının olgunlaşmasında olumsuz etki yaptığı genel olarak kabul görmektedir.
Yapılan ve/veya yapılacak düzenlemelerde tüm tarafların mutlu olması önemlidir. Bu nedenledir ki vergi tahakkuk ve ödeme kültürünün sürekli gelişmesine katkı yapacak çözümler üretilmelidir.
Nihai tüketici üzerinde kalan ve sürekli vergi mükelleflerinin yalnızca aracılık ettikleri dolaylı vergiler ile birlikte çalışanlara yapılan ödemeler üzerinden yapılan kesintilerle bağlantılı yükümlülüklerin doğru ve zamanında yerine getirilmesini teminen caydırıcı olabilecek düzenlemelerin yapılması dileğiyle…
17 Şubat 2011
Dr.Mehmet Ali AKTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
